តំបន់&អន្តរជាតិ
អាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តព្រួតដៃគ្នាដាក់ទណ្ឌកម្មចិន រឿងរំលោភសិទ្ធិជនជាតិអ៊ុយហ្គួរ
សហរដ្ឋអាមេរិកនិងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនដែលរួមមានចក្រភពអង់គ្លេស សហភាពអឺរ៉ុប និង កាណាដា បានដាក់ទណ្ឌកម្មទៅលើមន្រ្តីចិនចំពោះការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជនជាតិអ៊ុយហ្គួរ នៅក្នុងខេត្តស៊ីងជាំង ប្រទេសចិន ។ ទណ្ឌកម្មនេះត្រូវបានគេមើលឃើញថាគឺជាវិធានការួមគ្នា រវាងអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនប្រឆាំងទៅនឹងទីក្រុងប៉េកាំងនៅក្នុងរដ្ឋបាលនៃប្រធានា ធិបតីអាមេរិក លោក ចូ បៃដិន ។
U.S. Secretary of State Antony Blinken arrives at Osan Air Base in Pyeongtaek, South Korea, Wednesday, March 17, 2021. After Tokyo, President Joe Biden’s top diplomat and defense chief are traveling to South Korea after North Korea made sure it had their attention by warning the United States to refrain from causing trouble amid deadlocked nuclear negotiations.(AP Photo/Lee Jin-man, Pool)
សារព័ត៌មាន Reuters បានផ្សាយនៅថ្ងៃទី២៣ ខែមីនា នេះថា រដ្ឋាភិបាលបច្ចឹមប្រទេសកំពុង ទាមទារឱ្យទីក្រុងប៉េកាំងទទួលខុសត្រូវចំពោះការឃុំខ្លួនក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំទៅលើជនជាតិអ៊ុយ ហ្គួរកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមនៅក្នុងប្រទេសចិន ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានចោទប្រកាន់ចិនថា បានប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ទៅលើអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមអ៊ុយហ្គួរ ។ ការចោទប្រ កាន់ដែលត្រូវបានទីក្រុងប៉េកាំងតែងបានច្រានចោល ។
មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់នៃរដ្ឋបាលលោក ចូ បៃដិន បាននិយាយថា ពួកគេបានទាក់ទងជារៀងរាល់ថ្ងៃ ជាមួយរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសនៅក្នុងសហភាពអឺរ៉ុបដើម្បីធ្វើការងារពាក់ព័ន្ធទៅនឹងប្រទេស ចិន ។
រដ្ឋមន្រ្តការបរទេសអាមេរិក លោក អាន់តូនី ប្លីងខិន (Antony Blinken) បានលើកឡើងនៅ ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មុនជំនួបជាមួយរដ្ឋមន្រ្តីសហភាពអឺរ៉ុប និងអង្គការណាតូ (NATO) ថា ចំពេលដែលមានការថ្កោលទោសពីអន្តរជាតិកំពុងកើនឡើង ប្រទេសចិននៅតែបន្តប្រព្រឹត្ត អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិនៅខេត្តស៊ីនជាំង ។
ចំណែករដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសកាណាដា និយាយថា គេបានរកឃើញភស្តុតាងច្រើនណាស់ អំពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សដែលប្រព្រឹត្តដោយអាជ្ញាធរចិន ។
សកម្មជន និងអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិនិយាយថា មានជនជាតិអ៊ុយហ្គួរ កាន់សាសនាអ៊ីស្លាមមិនតិចជាង ១ លាននាក់នោះទេត្រូវបានអាជ្ញាធរចិនចាប់ឃុំខ្លួននៅក្នុង ជំរុំ នៅខេត្តស៊ីងជាំង ។ សកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអ្នកនយោបាយបច្ចឹមប្រទេសមួយ ចំនួនបានចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរចិនថាបានប្រើទារុណកម្ម ការបង្ខំឱ្យធ្វើពលកម្ម និងការចាប់ ក្រៀវអ្នកជាប់ឃុំ ។ ប៉ុន្តែទីក្រុងប៉េកាំងបានច្រានចោលការចោទប្រកាន់នេះ និងថាជំរុំរបស់ខ្លួន បង្កើតឡើងសម្រាប់ការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ និងជាតម្រូវការសម្រាប់ប្រយុទ្ធប្រឆាំងទៅនឹង អំពើជ្រុលនិយម ។
មន្រ្តីចិនដែលទទួលរងនូវទណ្ឌកម្មរបស់ប្រទេសលោកខាងលិច រួមមានឈ្មោះ ចេន មីងហ្កូ ( Chen Mingguo) ដែលជានាយកការិយាល័យសន្តិសុខសាធារណៈខេត្តស៊ីងជាំង និងមន្រ្តីជាន់ ខ្ពស់នៅក្នុងតំបន់ ឈ្មោះ ចេន វ៉ាងហ្កូ (Chen Quanguo) និង វ៉ាង ជុងហ្សេង (Wang Junzheng) ។ លោក ចេន មីងហ្កូ ក៏ត្រូវបានសហភាពអឺរ៉ុបដាក់ទណ្ឌកម្មដាច់ដោយឡែកមួយកាលពី ថ្ងៃទី២២ ខែមីនា រួមជាមួយមន្រ្តីចិន ៣ រូបផ្សេងទៀតដែរ ។
សហភាពអឺរ៉ុបបានចោទប្រកាន់លោក ចេន មីងហ្កូ ពីការឃុំឃាំងតាមអំពើចិត្ត និងការប្រព្រឹត្ត បន្ទាបបន្ធោកដែលបានធ្វើទៅលើជនជាតិអ៊ុយហ្គួរ និងជនជាតិភាគតិចកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម ដទៃទៀត ក៏ដូចជាការរំលោភជាប្រព័ន្ធលើសេរីភាពសាសនា ឬជំនឿរបស់ពួកគេ ។
រីឯមន្រ្តីផ្សេងទៀតបានទទួលទណ្ឌកម្មដោយហាមប្រាមការធ្វើដំណើរ និងបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិ រួមមានមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ចិនឈ្មោះ វ៉ាង មីងសាន (Wang Mingshan) អតីតលេខារងបក្សខេត្ត ស៊ីងជំាងលោក ហ្សូ ហាយលុន (Zhu Hailun) និងការិយាល័យសន្តិសុខសាធារណៈសាជីវកម្ម សំណង់ និងផលិតកម្មស៊ីងជាំង ។
គួររម្លឹកថា នេះជាលើកទី១ ដែលសហភាពអឺរ៉ុបបានចាត់វិធានការក្តៅខ្លាំងទៅលើប្រទេសចិន ចាប់តាំងពីមានព្រឹត្តិការណ៍បង្រ្កាបរបស់អាជ្ញាធរចិនទៅលើអ្នកតវ៉ាទាមទារប្រជាធិបតេយ្យនៅទីលាន ធានអានមែន (Tiananmen Square) នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៨៩ មក ។
វិធានការរបស់សហភាពអឺរ៉ុបនេះត្រូវបានសាទរដោយសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយរដ្ឋមន្រ្តីការ បរទេសអាមេរិក លោក Antony Blinken បានលើកឡើងថា ការឆ្លើយតបរបស់សម្ព័ន្ធមិត្តអន្តរ អាត្លង់ទិកគឺជាការបញ្ជូនសញ្ញាយ៉ាងច្បាស់ទៅកាន់អ្នករំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ។
រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសកាណាដា និងរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសចក្រភពអង់គ្លេស បានចេញសេចក្តីថ្លែង ការរួមជាមួយរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាមេរិកលោក Antony Blinken ដោយនិយាយថាប្រទេស ទាំងបីរួមគ្នាទាមទារឱ្យចិនបញ្ឈប់ការអនុវត្តសកម្មភាពគាបសង្កត់នៅក្នុងខេត្តស៊ីងជាំង ។
រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសទាំងបីអះអាងថា ភស្តុតាងនៃការប្រព្រឹត្តរបស់អាជ្ញាធរចិនមានច្រើនខ្លាំង ណាស់ដែលគេទទួលបានពីរូបភាពពីផ្កាយរណប ការធ្វើសក្ខីកម្មរបស់សាក្សី និងឯកសារ របស់រដ្ឋាភិបាលចិនផ្ទាល់ ។
ចំណែករដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអូស្រ្តាលី និងណូវែលសេឡង់ ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិកនៅ តំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកដែរនោះ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍សម្តែងនូវការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងអំពី សេចក្តីរាយការណ៍ទាក់ទងនឹងការចេះតែបន្តកើនឡើងនូវសកម្មភាពរំលោភបំពានសិទ្ធិ មនុស្សធ្ងន់ធ្ងរប្រឆាំងទៅនឹងជនជាតិអ៊ុយហ្គួរ និងជនជាតិភាគតិចកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមផ្សេង ទៀតនៅក្នុងខេត្តស៊ីងជាំង ។ ប្រទេសអូស្ត្រាលី និងណូវែលសេឡង់ ក៏បានស្វាគមន៍វិធានការ ទណ្ឌកម្មរបស់អាមេរិក ចក្រភពអង់គ្លេស សហភាពអឺរ៉ុប និងកាណាដា ប្រឆាំងទៅនឹងទីក្រុង ប៉េកាំងផងដែរ ។
គួរបញ្ជាក់ថា វិធានការរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តប្រឆាំងទៅនឹងទីក្រុងប៉េកាំងធ្វើ ឡើងតែពីរថ្ងៃប៉ុណ្ណោះក្រោយពីមន្រ្តីការទូតជាន់ខ្ពស់របស់អាមេរិក និងចិនបានជួបប្រជុំ នៅក្នុងរដ្ឋអាឡាស្កា សហរដ្ឋអាមេរិក ជាជំនួបមិនទទួលបានលទ្ធផលអ្វីជាដុំកំភួននោះទេ ប៉ុន្តែជាវេទិកាការវាយប្រហារគ្នាទៅវិញទៅមកច្រើនជាង ។
ដោយមិនបង្អង់យូរ ទីក្រុងប៉េកាំងបានវាយបកភ្លាមៗដោយចាត់វិធានការប្រឆាំងទៅនឹង សហភាពអឺរ៉ុប ដោយរួមមានសមាជិកសភាអឺរ៉ុប មន្រ្តីការទូត ស្ថាប័ន និងក្រុមគ្រួសារ និង ហាមមិនឱ្យអ្នកទាំងនេះប្រកបអាជីវកម្មនៅក្នុងប្រទេសចិន ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ក្រសួងការបរទេសចិនបង្ហាញថា អ្នកដែលស្ថិតនៅក្នុងការដាក់ទណ្ឌ កម្មរបស់ចិនរួមមាន អ្នកនយោបាយអាល្លឺម៉ង់ លោក រ៉េនហាដ ប៊ូទីកូហ្វើ (Reinhard Butikofer) ដែលជាប្រធានសភាសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំប្រទេសចិន ។ មូលនិធិសម្ព័ន្ធលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ មិនស្វែងរកកំរៃដេលបង្កើតឡើងដោយអតីតអគ្គលេខាធិការនៃអង្គការណាតូ លោក អាន់ដើ ហ្វ រ៉ាសមូស្សិន (Anders Fogh Rasmussen) ក៏ស្ថិតនៅក្នុងបញ្ជីនៃការដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់ចិន ផងដែរ ។
ក្រៅពីនោះ អ្នកសិក្សាជនជាតិអាល្លឹម៉ង់ឈ្មោះ អាឌ្រាន ហ្សែន (Adrian Zenz) ដែលលទ្ធផល នៃការស្រាវជ្រាវរបស់លោកអំពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅខេត្តស៊ីងជាំងនិងត្រូវបានការ ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកយកមកដាក់នៅក្នុងរបាយការណ៍របស់ខ្លួនកាលពីឆ្នាំមុន ក៏ស្ថិត នៅក្នុងបញ្ជីត្រូវដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់ចិនផងដែរ ។
ក្រោយការប្រកាសរបស់ចិន ប្រទេសហូឡង់បានកោះហៅឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំទីក្រុង ឡាអេក្រោយពីទីក្រុងប៉េកាំងបានប្រកាសចេញនូវវិធានការឆ្លើយតបប្រឆាំងទៅនឹងទណ្ឌកម្ម របស់អឺរ៉ុប ។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា សភាសហភាពអឺរ៉ុប រួមជាមួយរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាល្លឹម៉ង់ ហូឡង់ ប៊ែលហ្សិក និងរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសផ្សេងទៀត បានចេញមុខច្រានចោលនូវ វិធានការឆ្លើយតបរបស់ចិន ។
សមាជិកសភាហូឡង់ លោក ចូអើដ ចូអើដស្មា (Sjoerd Sjoerdsma) ដែលមានឈ្មោះនៅក្នុង បញ្ជីទណ្ឌកម្មរបស់ចិនដែរនោះ បាននិយាយថា ការដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់សហភាពអឺរ៉ុបនៅ ពេលនេះបង្ហាញថា ប្រទេសចិនមានការបារម្ភអំពីការដាក់សម្ពាធ ។
គួរបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលប្រទេសសមាជិកអឺរ៉ុបទាំង ២៧ បានឯកភាពចំពោះវិធានការដាក់ ទណ្ឌកម្មប្រឆាំងចិននៅពេលនេះ ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស ហុងគ្រីលោក ភីតធើ ស៊ីចាតូ (Peter Szijjarto) បានហៅទណ្ឌកម្មទាំងនេះថាជា «គ្រោះថ្នាក់» និង «គ្មានន័យ» ៕
